De onderzoeksgroep In Vitro Toxicology and Dermato-cosmetology (IVTD) van de VUB onder leiding van prof. Vera Rogiers, staat al 25 jaar aan het voorfront van de ontwikkeling van alternatieve methoden voor toxicologie. In deze periode heeft zowel in de academische wereld als in de industrie, het onderzoek naar alternatieven een hoge vlucht genomen, maar een versterking van de inspanningen dringt zich op.
Aan de basis ligt de gedeelde visie dat het inzetten van proefdieren verfijnd en verminderd dient te worden en waar mogelijk volledig vermeden. Een andere drijvende kracht is de zoektocht naar betere modellen die het menselijke lichaam nog beter benaderen en daardoor accurater worden dan de bestaande modellen.
Accurate voorspellers van toxiciteit
Brussels staatssecretaris Bianca Debaets bracht op 15 september een bezoek aan de labo's van de IVTD-groep van de VUB. Ze steunt al meerdere jaren het onderzoek naar nieuwe methoden op basis van stamcellen afkomstig uit huidweefsel. Daaruit worden via een vooruitstrevende en gepatenteerde in-vitrotechnologie in optimale omstandigheden levercellen gekweekt. Omwille van hun eigenschappen zijn ze uitstekende voorspellers voor het gedrag van een 'echte' lever. Een directe toepassing is het vroegtijdig ontdekken van evt. toxische eigenschappen van nieuwe kandidaat-geneesmiddelen.
Een levercel ontwikkeld uit een menselijke stamcel afkomstig uit huidweefsel groeit in een 3D geprinte structuur op nanoschaal.
In tegenstelling tot traditionele 2D celculturen, behoudt deze 3D structuur de oorspronkelijke vorm van cellen, waardoor ze naar verwachting ook fysiologisch accurater functioneren.
Nieuw innovatiecentrum voor alternatieve methoden
Op 25 september 2017 wordt onder impuls van de onderzoeksgroep IVTD een innovatiecentrum opgestart met als doel de research naar alternatieve onderzoeksmethoden te versterken. Het Innovation Centre 3Rs (*)bouwt voort op een kwart eeuw toponderzoek aan de VUB naar in-vitro methoden als alternatief voor dierproefonderzoek in (bio)medische research. De initiatiefnemers kunnen rekenen op de steun van Brussels staatssecretaris Debaets : “Ik sta helemaal achter dit initiatief en ik wil dit volop steunen. Ik hoop ook dat we dit innovatiecentrum voor alternatieve methoden verder kunnen uitbouwen samen met Vlaanderen en Wallonië.” Het Innovation Centre 3Rs heeft de ambitie hét knooppunt te worden van nieuwe researchnetwerken waarin expertise gedeeld wordt, zowel met de lokale als de internationale onderzoeksgemeenschap. Zie: www.ic-3rs.org.
(*) Het wijdverspreide '3R'-principe, of in het Nederlands '3V', staat voor verfijnen, verminderen en vervangen van proefdiergebruik bij wetenschappelijk onderzoek.
Het IVTD
De hoofdactiviteit van de onderzoeksgroep In Vitro Toxicology and Dermato-cosmetology (IVTD) van de VUB, bestaat uit het ontwikkelen van betrouwbare en accurate in vitro modellen op leverbasis, waarmee een onderscheid gemaakt kan worden tussen veilige en toxische kandidaat-geneesmiddelen. Daarnaast wordt ook dermato-cosmetisch onderzoek verricht in nauwe samenwerking met de afdeling dermatologie van het UZ Brussel. Het IVTD is ook sterk aanwezig in de opleidingsactiviteiten van de Faculteit Geneeskunde en Farmacie van de VUB. Het IVTD werkt nauw samen met het departement Toxicologie van het WIV-ISP en wordt ondersteund door VLAIO voor gezamenlijke onderzoeksprojecten met industriële partners. De onderzoeksgroep telt momenteel meer dan 30 medewerkers, waaronder 9 doctoraatsstudenten.
Prof. Dr. Vera Rogiers
De IVTD-groep wordt geleid door prof. Vera Rogiers, doctor in de Farmaceutische wetenschappen en Toegepaste toxicologie. Vera Rogiers is professor aan de Faculteit Geneeskunde en Farmacie van de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Ze is organisator van de jaarlijkse postgraduaatsopleiding Safety assessment of cosmetics in the EU en mede-organisator van de postgraduaatsopleiding Intensive Course in Dermato-Cosmetic Sciences aan de VUB. Op Europees vlak is prof. Vera Rogiers medevoorzitter van het Scientific Committee on Consumer Safety en is ze lid van de European Partnership for Alternative Approaches to Animal Testing. In september 2017 ontving prof. Vera Rogiers deBo Holmstedt Award uitgereikt door de European Societies of Toxicology, als bekroning van haar onderzoekscarrière